Volop in het nieuws nu: wat te doen als je moet kiezen welke patiënt behandeld wordt, omdat er niet meer genoeg plek is voor iedereen? Eerst wordt natuurlijk op medische gronden gekeken wie in aanmerking komt voor behandeling. Dat is in de normale situatie (voldoende plek) ook al zo. Daar hebben artsen volop ervaring mee, er zijn protocollen en richtlijnen voor. Maar wat als je daarna nog steeds meer patiënten overhoudt dan waar je plek voor hebt? Overigens geldt deze voorgestelde volgorde (uitgezonderd de 1e groep) voor alle patiënten, dus zowel covid-19 als andere redenen voor IC-opname. De artsenfederatie stelt nu de volgende volgorde voor: - voorrang voor zorgmedewerkers die corona hebben opgelopen, omdat ze tijdens hun werk met onvoldoende beschermingsmiddelen meer risico hebben gelopen om corona op te lopen. - voorrang voor mensen in jongere generaties, omdat zij minder levensjaren hebben genoten dan mensen in oudere generaties. Uitgaande van de volgende groepen: 0-20, 20-40, 40-60, 60-80, 80+ - "Wie het eerst komt, wie het eerst maalt". Dus als na deze selecties mensen evenveel 'recht' hebben op een plek, gaat de behandeling naar degene die het eerst is binnengebracht. Mensen die eenmaal een plek op de IC hebben, worden sowieso behandeld tot ze uitbehandeld zijn (dus overleden of genoeg aangesterkt om van de IC af te kunnen). Er wordt dus nooit een lopende behandeling gestaakt om plek te maken voor een ander. Er is nu heel veel om te doen en ik heb er zelf wel m'n mening over. Maar ik ben zeker bij dit soort moeilijke onderwerpen, erg geïntresseerd in hoe anderen ertegenaan kijken. Misschien zie ik dingen over het hoofd. En laten we het respectvol houden: een interessante uitwisseling van meningen en ideeën. Niet gericht op elkaar overtuigen of eens worden met elkaar. Maar meer op zo breed mogelijk verschillende standpunten lezen. We schrijven het protocol tenslotte toch niet, dus we hoeven er ook geen ruzie over te maken.
Er worden mensen geweigerd, op basis van leeftijd, terwijl er nog plek is als ze een grotere stroom verwachten dan ze aankunnen?
Aanvullend: Natuurlijk hoopt iedereen dat dit protocol ergens onderin een diepe la verdwijnt, omdat het nooit nodig is om het te gebruiken. Maar dat neemt niet weg dat het niet verkeerd is om dit protocol te hebben. We hebben al een keer héél dicht tegen deze situatie aan gezeten. We weten dat dit zou kunnen voorkomen. Dan moet je een plan hebben, dat zorgvuldig met een grote groep mensen is besproken. Dus spelregel voor dit topic: zeggen "ze moeten gewoon zorgen voor meer bedden / minder patiënten" mag niet. Het is immers een protocol dat geschreven is in het kader van "wat als". Wat als er toch meer patiënten zijn dan waarvooe ruimte is? Hoe maak je dan die keuze als er ná selectie op medische gronden nog te veel gegadigden overblijven?
Tja, je moet dan iets toch? Als echt alle andere mogelijkheden benut zijn (opschaling, Duitsland), heb je volgens mij geen andere keuze. Ik kan dan begrijpen dat een arts op het moment zelf die keuze helemaal niet wil maken. Dan is het fijn om een soort van handvat te hebben waarvan de arts weet dat meerderen erachter staan en hij/zij niet alleen staat in de overweging.
Mijn eigen mening: Ik snap wel dat dit heel gevoelig ligt en dat vooral de politiek zich er niet aan durft te branden. Selectie op basis van leeftijd! Voor je het weet wordt je ervan beschuldigd dat je oudere mensen afschrijft en hun leven minder waard vindt. Anderzijds vind ik het ook een beetje laf van politici als ze geen keuzes durven te maken. Zij hebben wel gekozen voor die baan en moeten dus ook in moeilijke situaties, beslissingen durven nemen. Ik stel me zo voor dat mijn oma (88) of mijn vader (69) een IC bed nodig hebben. Zij maken dus allebei in een noodsituatie veel minder kans op een bed dan mijn eigen leeftijdsgenoten. Mijn oma zou, mag ik bijna hopen, op medische gronden al afvallen. Dat broze mensje 2 weken op de IC? Er blijft niks van over. Stel dat ze wel door de medische selectie komt, maar op basis van leeftijd afvalt: ik zou er vrede mee hebben. Echt. En zij ook. "Oud worden is leuk, maar oud zijn niet zo." Ze geniet nog van een hoop dingen, maar wordt ook steeds meer beperkt. Ze heeft een mooi, lang leven gehad. Mijn vader. Pfff, die zou ik echt nog niet kunnen missen. Zo vitaal! En fitter dan menig 40-er. Al zou na een lange IC-opname van die fitheid en vitaliteit waarschijnlijk weinig overblijven. Je levert veel in, op de IC. En zie dat op die leeftijd nog maar op te bouwen. Toch zou ik hem willen houden hoor, verzwakt of niet. Maar dan stel ik me voor dat hij tijdens zijn revalidatie de krant open slaat. En berichten leest van jonge ouders die zijn overleden omdat er geen plek was op de IC. En hun kinderen achterlaten. Of van twintigers die niet geholpen zijn, omdat er geen plek was. En dan het idee dat hij zo'n plek bezet heeft gehouden? Hij zou het met liefde afgestaan hebben! Als ik de keuze moet maken tussen mijn (schoon-)ouders of bijvoorbeeld een kind of een vader of moeder met niet volwassen kinderen.... ik zou in tranen afscheid van m'n ouders nemen. Gelukkig maak je als familielid die keuze niet zelf. Dàt zou pas wreed zijn! Maar ik zou in al mijn ellende en verdriet begrip hebben voor die keuze, als artsen die maken. Ik gun het mijn kinderen om hun opa's en oma's erbij te hebben bij een diploma uitreiking of huwelijk. Maar ik gun het àlle kinderen nog veel meer om hun eigen ouders daarbij te hebben. En nòg meer om dat soort mijlpalen überhaupt te halen. Om die reden kan ik me wel vinden in selectie op basis van generatie, als laatste redmiddel uiteraard!
En vind je dan dat in het huidige voorstel de juiste handvatten staan om deze keuze te maken? Of had je liever andere criteria gezien? Of zoals sommige politici nu voorstellen, werken met loting?
Ik vind vooral de eerste groep raar. Als je te weinig beschermingsmiddelen krijgt om mee te werken dan zou ik gewoon weigeren te werken. Je hebt daar ook een eigen verantwoording in. Daarbij weet ik van een paar zorgmedewerkers dat ze privé lak hebben aan de anderhalve meter maatregel. Als ze dan besmet raken valt nooit te controleren of ze op werk of in hun privé besmet zijn geraakt. Het is niet voor niets de GGD zegt dat in de meeste gevallen de bron niet te traceren is. Zo iemand zou dus voorrang hebben, terwijl diegene misschien wel besmet is geraakt in zijn privé-omgeving door het niet opvolgen van maatregelen. Zo'n iemand gaat als zijn leven aan een zijde draadje hangt natuurlijk niet zeggen, laat iemand anders maar voorgaan, dit heb ik op mezelf afgeroepen door al mijn visite een dikke vette knuffel te geven. Ik ben voor wie het eerst komt die het eerst maalt. Behandeling moet wel zinvol zijn. Net als dat er nu criteria zijn voor opname op een ic. Ligt alles dus vol en kan er niet meer worden opgenomen dan is dat heel naar, maar overmacht. Wat mij betreft het eerlijkste naar iedereen toe. Het ene leven is niet meer waard dan het andere leven.
Maar zou je dan, op basis van wat jij schrijft, ook nog voorrang kunnen geven aan mensen met kinderen en mensen zonder kinderen? Staat nu niet in het protocol. Maar stel dat...
Dan zou er bij gebrek aan personeel dus nog minder plek zijn op de IC. Ik werk zelf niet in de zorg, maar snap die regel ook heel goed. Je vraagt mensen hun gezondheid op het spel te zetten om anderen te helpen. En zegt vervolgens "En oh ja, als je daarbij ziek wordt, is het je eigen verantwoordelijkheid. Er is geen garantie dat we je kunnen helpen." In een situatie als deze (als hij voorkomt) heb je méér mensen nodig die zorg durven te verlenen. Niet minder.
Ik ben ervan overtuigd dat als de mensen die zonder voldoende beschermingsmiddelen hadden geweigerd te gaan werken de overheid wel 10 stappen extra hadden gedaan om te zorgen dat die beschermingsmiddelen er heel snel kwamen.
Nee. Dus in die zin zijn mijn voorbeelden verkeerd gekozen. Het gaat denk ik meer om de kans om zo lang mogelijk van het leven te mogen genieten. (Ik weet dat niet iedereen van het leven geniet, maar even voor de grote meute gesproken.) Mensen die ouder zijn, hebben al meer levensjaren gehad. Ik snap de redenatie "het is oneerlijk om te kiezen op basis van leeftijd". Want het leven van iemand die ouder is, is net zo waardevol als van een jongere. Maar ergens vindt ik het ook oneerlijk als de één als 70 jaar geleefd heeft en de kans krijgt om daar nog eens 10 of 20 jaar aan vast te plakken. Terwijl een ander de 40 nog niet eens bereikt heeft en de kans ontzegt wordt om de leeftijd van 70 überhaupt te halen. Voor mijn gevoel maak je dan juist het leven van die jongere 'minder waard' omdat die niet de leeftijd kan / mag halen, die de oudere we bereikt heeft. Het is dus ook sowieso niet goed om te redeneren vanuit 'de waarde' van het ene mensenleven ten opzichte van het andere. De waarde van een leven is niet te berekenen of uit te drukken. Levensjaren kun je wel tellen. En bij gelijke kans op herstel, vind ik dat iemand die jong is toch eerder de kans moet krijgen om ook die levensjaren te 'vergaren' die een ander al wèl heeft gehad.
Tja. Ik ga er nog maar even vanuit dat ze er echt niet waren. Althans: wereldwijd gezien. Overal waren tekorten, niet alleen in NL. Dus als onze overheid misschien meer had gedaan (als dat al mogelijk was) dan waren de tekorten ergens anders nog groter geweest. En selectie op basis van leeftijd ligt terecht heel gevoelig. Maar wat mij betreft is selectie op basis van nationaliteit helemaal onbespreekbaar...
Ik denk dat er naast leeftijd ook gekeken moet worden naar de fitheid van een patient. Iemand van 50 jaar die al 30 jaar rookt en overgewicht heeft, heeft echt hele andere kansen dan iemand van 65 die gezond leeft en dagelijks 5km gaat hardlopen. Verder denk ik dat het protocol van de artsenfederatie goede punten heeft. Alleen dat puntje van “zorgmedewerkers eerst” ben ik het niet helemaal mee eens. Want wat als dat dus zo’n 50-jarige is met overgewicht en rokerslongen? Gaat hij/zij dan voor op een gezond, fit persoon van 30? Tuurlijk moet je zorgmedewerkers beschermen, want je leven geven voor je beroep is niet meer van deze tijd. Maar ik denk dat er wel kritisch gekeken moet worden, ook naar zorgpersoneel.
Leeftijd ging ik een goed criterium. Gemiddeld gezien hebben jongere mensen meer kans goed uit de IC te komen dan oudere. Natuurlijk heb je altijd uitzonderingen, maar er is geen tijd om dat uit te gaan zoeken op dat moment. Je moet snel keuzes kunnen maken. Hopelijk kunnen ze met dit criterium al een hoop. Dit is nl gebaseerd op de medische wetenschap. Overige criteria zijn veel meer ethisch. Want wie bepaalt hoe goed je kwaliteit van leven nu is? Ik zou het te ver vinden gaan om daar nu al aan te moeten denken. Het is ook niet nodig: nu is de IC capaciteit ook niet maximaal benut geweest en met de kennis van nu bereik je ook weer veel (bijv eerder maatregelen nemen). Ik zou mensen dan niet onnodig bang gaan maken door ze het gevoel te geven dat ze niet zo hoog op de priolijst staan.
Nog even een aanvulling: Het punt dat er geen ic-behandelingen worden afgebroken vind ik ook wel een ding. Want wat als iemand al een paar weken op de ic ligt, binnen gekomen toen er nog voldoende plek was, en totaal geen verbetering laat zien. Dat de artsen eigenlijk al kunnen inschatten dat deze persoon het niet gaat redden. Laat je iemand dan nog een week op de ic liggen en een kostbare plek bezet houden, terwijl je als arts weet dat deze persoon het toch niet gaat redden? Of breek je de behandeling af, en leg je iemand met betere kansen op zijn plek? Ik weet het niet, het is lastig, maar ik denk wel dat die keuze er zou moeten zijn. En dat dat zorgvuldig per patiënt bekeken moet worden en niet als harde stelregel “een behandeling op de ic wordt per definitie niet afgebroken”...
Maar in sommige gevallen wordt er niks geweigerd maar niet aangeboden. Op mijn werk kunnen wij de 1,5mtr niet hanteren (gehandicaptenzorg) wij kregen pas beschermende middelen bij een evt verdenking op (kwaad is dan natuurlijk allang geschied gezien je al besmettelijk bent voor de klachten) Dan zou ik dus geen recht hebben op een plekje omdat ik geen bescherming droeg (theoretisch gezien dan hé)
En nog een aanvulling, man wat een interessante discussie is dit toch! Het wordt nog veel ingewikkelder als er nog maar zo weinig plekken zijn dat alleen nog maar mensen onder de 40 worden toegelaten. Hoe kies je tussen 2 patiënten van 30 jaar die beide fit zijn, beide gezond leven etc? Als de kansen op herstel compleet gelijk zijn? Dan is loting misschien inderdaad de enige optie.
Ik vind leeftijd een veel te botte bijl. Als je mij vraagt of iemand van 20 meer kansen moet krijgen dan iemand van 60, dan neig ik naar ja. Maar wat nu met een fitte vijftiger en een dertiger die niet fit is? Beiden hebben dan misschien nog wel 40 jaar te leven. Ik zou daar als arts heel veel moeite mee hebben. Blij dat ik dit niet aan een familie hoef uit te leggen.
Ik vind het wel afhankelijk ook van wat voor plek in de zorg. Op de ene plek loop je meer risico dan op de andere plek. Kijk in de verpleeghuizen is personeel echt duidelijk tekort gedaan. Ze wisten dat dit besmettingshaarden waren en toch kreeg veel personeel geen beschermende materialen om mee te werken. Dan ben ik van mening (mijn persoonlijke mening he) dat iemand moet weigeren te werken. Dan is het de verantwoordelijkheid van de werkgever om actie te ondernemen, zo nodig naar de overheid toe. Dit mag niet ten koste gaan van het personeel. Maar nee, ik vind niet dat iedereen in de zorg standaard een plekje op de ic verdient omdat ze geen 1,5 afstand kunnen houden. Er zijn namelijk meer vitale beroepen waarbij dit niet kan en die mensen zie ik niet in het protocol voorrang krijgen. Dan is er dus sprake van rechtsongelijkheid en dat is verboden. Daarbij, nogmaals, ik ken dus zorgpersoneel wat lak heeft aan de maatregelen. Dan moeten ze eerst daar wat mee. Je kan geen zorgpersoneel voorrang verlenen die mogelijk privé besmet is geraakt door het niet naleven van maatregelen.