Ik weet niet zo goed waar het vandaan komt, er is niemand overleden, maar onze dochter is de laatste tijd ontzettend veel bezig met de dood. Herkenbaar? Hoe pakken jullie het aan?
is volgens mij heel normaal. waarschijnlijk begint ze te snappen wat het is en denkt ze er daarom veel aan. ik zou gewoon haar vragen beantwoorden en er verder geen aandacht aan besteden
Mijn dochter heeft dit bij vlagen ook. Kwamen er vragen; "als je oud bent ga je dood toch?" Eh ja, dat klopt. "Opa en oma zijn toch ook oud?" Eehh.... En we rijden maar school langs een natuurbegraafplaats, die is er nog maar net. Op een gegeven moment stonden er allemaal auto's en er waren veel mensen. Zegt ze : hee kijk daar kun je ook naartoe! Dus ik vragen of ze wel wist wat daar was. Nee natuurlijk, dus uitleggen. Niet echt een lekker onderwerp om 8 uur maandagmorgen, maar goed. Ik probeer zo eerlijk mogelijk te vertellen hoe en wat. Maar ben ook niet over alles eerlijk... Ik zeg bijvoorbeeld wel dat je (meestal) pas doodgaat als je heel oud bent omdat ze ook vaak zegt dat ze niet wil dat ik dood ga of zij zelf en ik wil ook niet dat ze zich er heel erg zorgen over gaat maken. Maar ze vraagt nog regelmatig dingen als we erlangs rijden. "Ga je daar altijd naartoe als je dood bent?" " moet je perse begraven worden?"
Fijn dat er meer kindjes zijn die er zo mee bezig zijn. Ze vraagt heel vaak of (en wanneer) ik dood ga. Of de baby in m'n buik dood kan. Of zij of haar zusjes ook dood kunnen gaan. Heb dus echt geen flauw idee waar dat vandaan komt.
Hier ook een kleuter die er het erg mee bezig is! Moeilijk! Ook rare vragen zoals, als je dood bent zijn je ogen er dan uit? Hij zegt nu ook soms als hij boos is, ik ga je doodmaken. Dat heeft hij een weekje gezegd...ik heb hem een andere zin gegeven en zegt nu dat hij even moet afkoelen. Laatst had de auto voor ons een eend aangereden... dan vraagt hij ook of de eend dan dood is...met daarachter aan dat hij dat zielig vindt, en bijna begint te huilen. Ook praat hij over de oorlog. Op school is hem ooit uitgelegd waarom het alarm afgaat 1ste maandag van de maand. Ik moet dit sws met de juf bespreken want hij kan ook dus goed aangeven dat mensen vechten en dood zijn gegaan tijdens de oorlog. Vind dit echt veel te vroeg, hij is 4.5. Hoop dat deze 'dood fase snel over gaat.
Ik maak het niet moeilijker dan het is. Iedereen gaat een keer dood. Dat kan door ziekte, ongeluk, ouderdom etc. Laatst tijdens dodenherdenking vroeg m'n zoon: Ga jij ook dood? "Ja ooit ga ik ook eens dood" Nou tranen met tuiten! Mama mocht niet dood gaan, want dan was hij alleen. Dus ik zeg: Ja, als mijn mama dood gaat dan word ik ook verdrietig en dat mag ook. Dat hoort er ook bij. Hij: NEE, oma mag ook niet dood gaan! Oeps
Onze oudste is er ook een tijdje veel mee bezig geweest. Ik heb het op zijn niveau wat proberen uit te leggen. Op een gegeven moment vonden we een keer een dood vogeltje. Daar hebben we toen samen naar gekeken. Dat hij dus echt niks meer kan: niet vliegen, niet bewegen, niet fluiten, niet eten. Eigenlijk is datgene wat van een vogeltje een vogel maakt er niet meer. Alleen het lijf is nog over, maar dat doet niks meer. Op de waarom-vraag heb ik het vaak gehouden bij "Soms zijn mensen gewoon klaar met leven." Maar ja: in ons geval ging het over mijn grootouders die overleden. Die waren natuurlijk ook al heel oud. De één was dement. Daarbij heb ik het echt gelaten bij 'klaar met leven'. Dat was ook wel zo. Bij de andere vond ik dat lastiger, die was eigenlijk helemaal nog niet klaar. Maar kanker sloopte zijn lijf. Toen heb ik het wel iets verteld over ziek zijn en dood gaan, maar wel erbij dat het 'ziek zijn' dat wij wel eens hebben (griepje e.d.) heel ander soort ziektes zijn waar je niet aan dood gaat. Het is een fase die (bij mijn zoon) best wel lang aanhield, maar ook weer over is. Nu snapt hij het (op zijn manier), dus heeft hij er geen belangstelling meer voor. Ik denk dat kinderen -in ieder geval die van mij- vragen blijven stellen zolang ze nog niet een voor hun bevredigend antwoord hebben. Ik zou er dus wel over blijven praten.
Hier zijn ze er allebei met fases mee bezig geweest en het komt met fases ook steeds terug. Ik geef over het algemeen vrij kort en 'basic' antwoord op hun vragen of vraag wat ze zelf denken. Als mijn antwoord niet voldoende is, dan vragen ze wel verder.
Mijn dochter van drie is er ook veel mee bezig. Van de week liepen we naar de speeltuin, kwamen we een oud echtpaar tegen. Even praatje gemaakt, zegt m'n dochter ineens. "Die mensen zijn heel oud. Dan gaan ze dood toch?" Wel enigszins gênant Maar ik leg het ook gewoon uit. Ik ben christen en ik moet zeggen dat dat het onderwerp wel makkelijker maakt. Ze is er niet bang voor of zo.
Mijn dochter heeft dit ook.. vind het enorm lastig want ze vraagt bijvoorbeeld vragen als: "Ga jij ook dood?" "Als jij dood ben waar ben je dan?" "Ga ik dood?" "Wanneer ga ik dood?" Naar hoor..
Mijn oudste is er ook veel mee bezig. Nu is afgelopen november mijn grootvader overleden en ze heeft dat bewust meegemaakt (condoleance & begrafenis). Daarna kwamen er heel veel vragen. "Als je 100 bent ga je dood he mama", "Ligt opa nog in zijn kistje?", "Wanneer gaan jullie dood?" "We gaan samen op vakantie, maar als jullie dan dood zijn moeten wij dan zelf gaan?" Allemaal van dit soort vragen. Ik antwoord gewoon steeds dat we nog lang niet gaan sterven en dat meestal heel oude mensen doodgaan. Ik heb een oudtante van 95 en als ze haar ziet, vraagt ze altijd (gelukkig aan mij!): "Tante G. zal nu wel gauw doodgaan he?"
Mijn dochter is ook regelmatig bezig met "de dood". Haar ene opa is overleden vlak voor haar geboorte en haar andere opa vlak na haar geboorte. Hier moet ze ook regelmatig nog om huilen omdat ze ze mist. Ook al heeft ze ze nooit gekend. Ik geef dan aan dat ze best verdrietig mag zijn, maar daarna ook dat het leven doorgaat. Ze hebben hier ook wel eens gevraagd welke oma ouder was. En na het antwoord kwam de volgende opmerking: oh dan gaat die ook eerder dood. Dus uitgelegd dat je dood kan gaan als je oud bent, maar dat je nooit weet wanneer je dood gaat. En dat je ook dood kan gaan aan een ongeluk of ziekte. Als ze er over wil praten dan laat ik het altijd wel toe, maar op een gegeven moment zeg ik: maar het leven gaat door. En ga dan over op een ander onderwerp. Want mijn dochter heeft nogal de neiging om in het negatieve te blijven hangen en zou anders de hele dag met de dood bezig kunnen zijn.
@Deedee2 hier is mijn dochter er juist heel 'neutraal' over. De dood is iets dat er is, maar ze is er niet verdrietig van. Misschien ook omdat ze de volle omvang nog niet beseft met haar net 5 jaar. Is jouw dochter al iets ouder misschien?
@Nescio Mijn dochter is inderdaat al wat ouder (net 8 jaar) Ik zie nu pas dat dit bij kleuters staat. Ik weet niet meer precies wanneer ze voor het eerst zo verdrietig was om de dood van haar opa's. Maar dat was volgens mij 2 of 3 jaar geleden. Ik kan de volle omvang van "de dood" amper beseffen dus ik verwacht ook niet dat mn dochter dat al kan. Maar ze weet wel dat ze opa nooit zal kennen en dat hij haar nooit ziet opgroeien. Met de dood van dieren gaat ze tot nu toe nog wel heel nuchter om. Al vind ze dat soms zielig. Nu was er laatst in onze tuin een sperwer die een duif had gegrepen en opat vlak voor het raam. Ze vroeg toen wel bezorgd of die duif dood was. Toen ik zei dat de duif dood was, vond ze het fijn voor de sperwer dat die te eten had. Maar dat komt misschien omdat wij daar ook vrij nuchter tegenover staan: de sperwer moet tenslotte ook eten.
Vooral mijn dochter van 7 is bezig met "dood" gaan, maar moet er bij vermelden dat wij de laatste paar jaar van dichtbij veel geconfronteerd zijn met de dood. Toen zij 3,5 was is haar broertje tijdens de zwangerschap overleden en hoewel wij ervoor hebben gekozen haar niet te laten kijken heeft ze het nog heel vaak over hem (1 a 2x pw). Mijn schoonmoeder is 1,5 jaar geleden overleden, daar wil ze eigenlijk bijna niet over praten, als ik het probeer zegt ze dat ik er niet over moet praten, want dan gaat ze bijna huilen....Ze zag oma iedere dag en mist haar ook heel erg. ook de jongste die toen 3 was heeft het vaak over oma. Als we langs het rouwcentrum of de kerk komen, zegt hij dat oma hier slaapt... Een half jaar geleden is mijn vader overleden, ze heeft toen duidelijk meegekregen dat opa heel erg ziek was (ziekte van Huntington). Ze mist hem wel, maar zegt wel dat het voor opa wel beter is, dat hij in de hemel is. En drie maanden geleden is mijn tante heel plots overleden en kwamen er weer vragen..... Maar ik kom hier niet meer weg met: "dood is voor oude mensen", dat vind ik best wel eens moeilijk.....
Mijn oudste heeft dit ook een hele tijd gehad, helemaal naar werd ik ervan. Ik heb het op zijn niveau proberen uit te leggen maar geen antwoord gegeven op de vragen als ' wanneer ga ik dood ' daar heb ik op geantwoord dat duurt nog heel lang want dan ben jij al heel oud, maar er niet zelf op door blijven gaan. Als iemand van onze naasten overlijd dan wordt het nu een sterretje en dan zwaait hij er soms naar als hij sterren ziet buiten, ik vind dat eigenlijk wel een mooi idee.
Dochter van bijna 4 is er ook vaak mee bezig maar vooral in spel.. Ligt op grond en zegt; mama kijk ik ben dood.. Zelf ben ik nogal panisch als t om dood gaat dus erg lastig mee te dealen.. Ook begraafplaatsen vind ze erg interressant.. Vind t een moeilijk onderwerp..