Hoe leg je uit aan een kind van 2 jaar, 5 jaar en 10 jaar uit dat opa dood is? Je kan niet zeggen van: hij is heel ziek = kind heeft buikpijn en denkt dat hij ook dood gaat, hij is al oud = voor een kind is 30 al oud, hij gaat heel lang slapen = kind durft niet meer te slapen bang om niet meer wakker te worden, opa heeft een pilletje gehad = kind durf geen aspritje/vitamine pil in te nemen bang dat hij ook dood gaat.... Dus ja hoe leg je dat nou uit?
pfff dat is ind erg moeilijk. Net wat je zegt bij alles wat je zegt denkt een kind er anders over. Ik zou het ook niet weten eerlijk gezegt. Succes om dit onder woorden te krijgen bij je kinderen.
Ik zou denk ik gewoon vertellen dat opa overleden is aan de oudste 2. die snappen het wel.(Mijn oppaskinderen verloren hun oom en wisten goed was het was ze waren toen 6 en 8) Je hummeltje van 2 zou ik zeggen dat opa nu in de hemel woont. En dan een keer savonds met hem sterren gaan kijken en zeggen dat 1 van die sterren opa's nieuwe huis is.
Is er niet een speciaal boekje voor kinderen? Of verzin zelf een verhaaltje voor de kleinere kindjes waarin je uitlegt wat er gebeurt. En hoe het bijvoorbeeld bij een begrafenis gaat als ze mee willen. Ik denk zelf ook niet dat je kinderen moet onderschatten. Ik denk dat ze het best aankunnen als je eerlijk tegen ze bent wanneer je concreet zegt wat er met opa aan de hand was. En dat ze zelf heus niet doodgaan.
Ja ik denk dat je inderdaad vooral uit moet kijken dat je je kind niet bang maakt met dingen uit het dagelijkse leven. (zoals pilletjes, slapen, ziek zijn etc.) Als je het heel abstract houdt dan leggen ze die link niet. Dus iets in de trant van opa is dood, opa is in de hemel, etc.
ik heb zelf 2 kinderen 1 van 2 jaar en 1 van 10 maanden die andere 2 zijn van mijn schoonzus/zwager. Weet niet of er boekjes voor zijn... Om dit moment gaat het erg slecht met mijn schoonvader. Mijn kinderen hebben nog niet echt besef maar die andere 2 wel....
Kijk anders eens op onderstaande site; Rouwverwerking bij kinderen Mijn opa overleedt ook dit jaar, mijn zoontje is 5 en ik ben wel heel eerlijk naar hem toegeweest. Ik denk zelf, dat het wel belangrijk is om niet te 'liegen', of terwijl, het niet mooier maken dan het is. De dood is nu eenmaal onvermijdelijk en hoe graag je als moeder ook wilt, dat je kind er niets mee te maken krijgt, je komt er niet onderuit.
Toch denk ik dat het een combinatie is van de dingen die je noemt, met name de eerste 2... Je kindjes zijn vast al eens ziek geweest. Vooral de nadruk leggen op héél érg ziek. Ik merk dat als fae ziek is, dat ik tegen haar praat in de vorm van 'een beetje ziek' . Verder zul je misschien best vragen krijgen van 'maar ga ik nu dan ook dood?' als ze zelf ziek zijn, maar daar moet je over blijven praten denk ik. Het is niet met 1x vertellen klaar... Blijft moeilijk denk ik. Er is overigens een boekje van Nijntje... Maar dat gaat over Oma Pluis, die dood is gegaan. En misschien kun je ze met wat positiefs "afleiden" (is niet echt het goede woord) ? Iets moois maken voor bij zijn laatste rustplaats? Foto's kijken van opa en over leuke dingen praten die ze met opa gedaan hebben -zeker voor de oudste 2. maarja, het blijft wat moeilijks... juist omdat je het als ouders over het algemeen ook al moeilijk hebt ermee.
Mijn dochterje was nog net geen 2,5 toen mijn oma overleed. Zij kende "omi" zoals we haar altijd noemde dus ook goed. We zeggen nu tegen haar dat Omi lekker ligt te slapen en dat vind ze prima. Ze gaat ook mee naar het graf kijken en dan zegt ze ook dat omi daar lekker ligt te slapen. Echt helemaal beseffen doet ze het nog niet, maar ze vraagt wel vaak van waar is omi nou, omi slaapt lekker he zegt ze dan.
mijn jongste zoon was net 2 toen de buurman overleedt. we hebben hem verteld dat de buurman nu niet meer naast ons woont, maar in de hemel. hij was nog zo jong dat ie dat allemaal wel best vond, terwijl we best veel contact hadden met de buurman heeft mijn jongste hem verder niet gemist eigenlijk. nu 9 maanden later weet ie al eens niet meer wie de buurman was. mijn oudste van 5 die besefte het wel meer, die snapte het best wel geloof ik. maar hij vroeg is Henk nu een engel? en ik vond het wel een mooie gedachte, dus heb hem daar maar gelijk in gegeven. want voor een kind is het toch moeilijk te snappen dat iemand ineens helemaal "weg" is. en omdat ik zelf ook in het hiernamaals geloof, heb ik ook tegen hem gezegt, als je nog tegen de buurman wil praten, mag dat best, wnat hij hoort het wel. we hebben met een paar buren een bloemstukje zelf gemaakt, met daaraan gedichten die we zelf hebben gemaakt, en ook aparte kaarten met tekeningen van de kinderen. zodat ze het op die manier ook een plaatsje konden geven.
Ik was zelf 8 en mijn broertje 5 toen mijn oma overleed. Toen zijn mijn ouders ook heel eerlijk geweest van oma is dood en papa was er gisteravond bij. Zij hebben ook echt verteld dat oma heeft gewacht op mijn vader, zodat ze rustig de laatste adem kon uitblazen. Wij mochten zelf kiezen of we meegingen naar het condoleren, dus in de kist kijken en of we naar de begrafenis wilden. Mijn broertje heeft alle 2 gedaan en ik ging alleen naar de begrafenis en heb nog meegeholpen de krans te dragen met mijn neefjes en nichtjes. Ze hebben toen wel gezegd dat het slecht ging met oma maar niet dat ze dood zou gaan. Ik weet nog dat ik met mijn tante daar eens naartoe ging om haar een kroketje te brengen. Dat vond ik wel raar want ik deed dat nooit met haar, maar achteraf weet ik dat dit afscheid nemen was (terwijl mijn oma me op dat moment al niet meer herkende). Ik heb toen veel tekeningen gemaakt en briefjes geschreven met oma ik hou van jou etc. en das denk ik ook erg goed voor de verwerking. Dus ja een beetje vanuit eigen ervaring ook denk ik dat eerlijkheid heel fijn is. En ik denk ook dat kinderen er gemakkelijk doorheen prikken als je liegt of iets achterhoudt. Ze zien meer dan je denkt.
Het is niet alleen onvermijdelijk, het is naar mijn mening zelfs erg belangrijk dat je een kind al op redelijk vroege leeftijd met zoiets leert omgaan. Mijn ouders hebben mij altijd krampachtig weg gehouden bij alles wat met de dood te maken heeft. (ik mocht niet mee naar begrafenissen, mn cavia was al begraven voordat ik thuis kwam) Zelfs toen mijn oma die 18 jaar bij ons gewoond heeft een hersenbloeding kreeg (ik was al 19 toen) probeerden ze me in eerste instantie nog erbij was te houden. Maar toen bleek dat ze het niet zou halen was het toch onvermijdelijk. En omdat ik in mijn hele leven nog nooit geconfronteerd was met de dood was het echt zo'n ontzettend zware klap. Ik ben er anderhalf jaar zwaar depressief van geweest... Heb helemaal van begin af aan moeten leren hoe je zoiets verwerkt.
Ben ik helemaal met je eens. Het is ontzettend belangrijk. Ik heb ook altijd het idee, dat jonge kinderen veel meer kunnen hebben. Ze weten ook immers niet beter? Maar meid, wat een verhaal... Ik ben er helemaal stil van, wat erg voor je. Vooral op zo'n 'late' leeftijd pas ermee om moeten gaan voor het eerst... Poeh, heftig hoor.
Ik heb net het boekje van oma pluis besteld.... hoop dat ik hier wat aan heb... Eerlijk blijven is natuurlijk het belangrijkste, maar het blijft toch lastig.
Als kinderen op de basisschool te maken krijgen met dood wordt vaak het verhaaltje van Kikker en het vogeltje (Max Velthuijs) voorgelezen. Misschien dat je daar iets aan hebt, zeker voor je middelste en jongste kindje. Verder zou ik er heel eerlijk in zijn en het zo begrijpelijk mogelijk delen met de kinderen. Je hoeft niet in details te treden, maar kinderen begrijpen vaak meer dan je denkt. Ze zullen later zeker nog met vragen komen, daar zul je dan weer een passend antwoord op moeten bedenken. Ookal hoort de dood bij het leven, het is een heel lastig onderwerp. Zeker omdat er voor jezelf ook emoties meespelen. Maar het is helemaal niet verkeerd om die te laten zien. Je kunt best vertellen dat mama heel verdrietig is. Sterkte!
Mijn vader is 2 maanden terug overleden. Ik heb mijn zoontje verteld dat opa nu in de hemel is. Hij begrijpt het nog niet, dus af en toe laat ik hem een foto van mijn vader zien en vertel hem dat dat opa is en in de hemel woont. Hij beseft om eerlijk te zijn niet dat zijn opa er niet meer is. Mijn zussen hebben kinderen in de leeftijd van 7 tot 15 jaar, die hebben ze het gewoon verteld en de 2 kinderen van mijn middelste zus branden regelmatig een kaarsje voor hem. De moeder van mijn zwager is een aantal jaar geleden overleden en als ze naar het graf gaan, zingen ze altijd een liedje voor oma. Mijn vader is gecremeerd en de urn staat bij mijn moeder in huis, ze gaan er goed mee om. Ze zijn ook allemaal bij de crematie geweest, al die huilende gezichtjes was best moeilijk, maar ze begrijpen wel het hele proces. De man van het uitvaartcentrum zei ook dat het heel belangrijk voor kinderen is om het mee te maken. Ze zijn alleen niet bij de opbaring geweest. Ik zou het je oudste 2 gewoon vertellen wat dood inhoud en ze als het mogelijk is zoveel mogelijk van de uivaart mee laten krijgen. Ik was 11 toen mijn oma overleed en ik heb ook alles meegemaakt, ik ben er blij om, ik heb het toen wel gelijk een plekje kunnen geven. Sterkte.
Mijn dochtertje van 4 was een tijd geleden ook heel erg bezig met de dood. Mijn schoonmoeder had haar verteld dat haar moeder dood is en dat die in de hemel is. Was voor me meisje toch vreemd en ze bleef er maar over doorgaan, ze vroeg mama jij gaat toch niet dood en mijn papa toch ook niet, dus ik zei nu niet maar als ik heel oud ben ga ik ook dood. Het maakte niet uit wat ik zei ze bleef erop terug komen. Twee weken geleden hadden we een ouderbijeenkomst op school en toen zei ik tegen de oudercoördinator dat ik er veel moeite mee heb om erover te praten en dat ik er nog niet aan toe ben. Zei zij je kind is er wel aan toe dus ondanks je eigen gevoelens moet je gewoon eerlijk vertellen wat de dood is en anders, wat de meeste hier zeggen een boekje aanschaffen waarin het onderwerp besproken wordt. Dat hebben we gedaan en ze is er nu niet meer zoveel mee bezig. Hoe dan ook altijd eerlijk blijven maakt niet uit hoe oud je kind is, ze snappen het wel. En geen fabeltje vertellen zoals bv, dood is wanneer iemand heel lang gaat slapen. uit den boze.
Wat ik te horen kreeg van de kinderpsychiater toen ik voor de taak stond mijn 2 kinderen te vertellen dat hun vader dood was, was dat je eerlijk moet zijn. En het gewoon moet vertellen. Niet om de hete brei heen draaien maar echt even gaan zitten en dit vertellen en uitleggen. En als je moet huilen onderwijl, dan huil je. Dat hoort er ook bij. Dan zien de kinderen dat dat mag en gewoon is. Want het is natuurlijk niet leuk als je opa nooit meer ziet. En mama vind dat ook niet leuk! En dan mag je huilen. Samen huilen troost ook. Ze zullen het niet snappen (dat deed mijn jongste ook niet, die was net 3) misschien de oudste wel want die van mij (was 5) snapte het wel redelijk. Maar ze weten dan wel wat er bedoeld word als het over "dood" gaat. Iemand is weg en komt niet meer terug. Ook heb ik ze verteld dat papa nu een sterretje aan de hemel is. Dan is hij in ieder geval "ergens" want dat hij er niet meer is maar ook nergens naar toe (als je bvb geen termen als hemel wil gebruiken) dat gaat er natuurlijk niet in. En zo kunnen ze elke avond nog even er naar kijken en mocht de behoefte er zijn, er tegen praten. Misschien kun je samen ook wel over de leuke herinneringen die ze hebben van opa praten met de oudste. De jongste zal misschien niet eens huilen tot jullie huilen. Dat komt voor ons raar over maar kinderen verwerken dit soort dingen anders. Ze zullen er nu misschien aan voorbij gaan om er later ineens (als je het niet verwacht) op terug te komen. Of het in hun spel verwerken en dan is ineens popje dood ofzo. Lekker laten spelen en doen want dit is ook verwerking! Verder wil ik je heel veel sterkte wensen!
Ik steek hier veel van op, ik hoop voor TS het zelfde! Hoop natuurlijk dat ik dit zelf nog lang niet hoef uit te leggen aan m'n kleine man, maar de dood hoort bij het leven.... Toen hij een paar maanden oud was, overleed de oma van mijn vriend en hij is meegeweest naar de uitvaart, maar dat was niet zo'n heel verdrietige toestand omdat zij al heeeeeel lang heeeeeeel ziek was en een rijk en vol leven had gehad. De familie vond het wel een luchtig element, dat onze baby er was. En hijzelf had er natuurlijk helemaal niets van in de gaten, ik ben gewoon met hem in de familiekamer gaan zitten toen hij begon te kraaien. Wat ik vooral belangrijk vind, is het te laten zien wanneer je zelf verdrietig bent. Dan weten ze dat het okee is om dat te voelen. Toen mijn oma overleed was ik 9. En wat op mij de meeste indruk heeft gemaakt, was om samen met mijn moeder (het was haar moeder) langs de kist te lopen en afscheid te nemen. Vooral toen mijn moeder zei: Dag mammie... Dat was de eerste keer dat ik me realiseerde dat mijn moeder ook iemands kind was (geweest) en dat zij óók verdriet kon hebben. Sterkte in elk geval, aan iedereen die een overlijden moet verwerken.