Onze jongste zoon (5 jaar) doet de laatste tijd steeds vaker dingen, waarvan hij -volgens mij- echt wel weet dat het niet mag. Bijvoorbeeld kindje schoppen bij voetbal liegen tegen juf ronduit "nee" zeggen als wij zeggen dat hij iets moet doen (aan tafel, opruimen, tandenpoetsen e.d.) grote broer alleen laten opruimen i.p.v. helpen andere kinderen plagen (bijv. expres in de weg gaan staan en niet opzij gaan.) Dit probleem hebben we met onze oudste nooit gehad. Die is eigenlijk te braaf. Oudste heeft een sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel en geweten. Die hoeven we maar 1 keer uit te leggen waarom iets niet mag en hij doet het niet meer. Straf geven is daardoor eigenlijk zelden nodig. Maar nu nummer 2. Die is wel geregeld bewust 'stout'. En dan spreken we hem aan. We vertellen welk gedrag we wel willen zien. En als hij toch doorgaat met gedrag waarvoor hij gewaarschuwd is, geven we straf. Maar nu het dilemma: ik wil niet dat hij die dingen niet doet omdat hij anders straf krijgt. Ik wil dat hij die dingen niet doet, omdat hij weet dat het niet hoort. Anders hebben we straks een braaf kind als wij erop staan te kijken. Maar een pestkop / oneerlijk kind als hij denkt dat hij niet betrapt wordt. Ik ben benieuwd hoe andere ouders dit aanpakken. Wat doen jullie om te bereiken dat je kind zich -uiteindelijk- uit zichzelf goed gedraagt.
Jouw verwachting misschien bijstellen en het kind niet zo op zijn lip zitten? Misschien reageert hij wel op jullie en zet hij zich af omdat zijn broertje het perfecte voorbeeld is in jullie ogen. Ongemerkt voelen ze dat feilloos aan en kan een tegendraadse reactie uitlokken. Wellicht vanuit hem ook onbewust. Laat hem in ieder geval merken dat als hij het op deze manier wilt ontdekken, dat het ook prima is. Ik zou hem in ieder geval niet al bij voorbaat veroordelen tot pester als hij niet het gedrag laat zien waarvan jij denkt dat dat het beste is.
Lastig, wij hebben hetzelfde met dochter. Die slaat de kat terwijl ze weet dat het niet mag (en gaat daarna huilend uit zichzelf op de trap zitten). Of duwt haar broer weg omdat ze in de fauteuil wil zitten en accepteert dan niet dat dit niet zomaar mag. Dus ik vraag me zo af en toe af of het wel goed gaat komen. Maar twee zaken zijn volgens mij van belang, als eerste, ze zijn nog jong, het duurt een tijdje voordat ze het daadwerkelijk geinternaliseerd hebben. Bij de ene wat langer dan bij de andere. Als tweede, negatieve aandacht is ook aandacht. Afleiden en aandacht aan de goede momenten besteden, zorgen er over het algemeen voor dat positief gedrag vaker voorkomt. Beiden probeer ik rekening mee te houden, maar het blijft een lastig proces.
Ik heb het idee dat een gesprekje er over altijd wel tot inzicht bij het kind kan leiden. Bijvoorbeeld je kind slaat een ander kind. Als je dan vraagt aan jouw kind, hoe zou jij het vinden als jij werd geslagen door iemand? Wat voel je dan? Bang, verdrietig? Is dus niet leuk hè als je iemand slaat. Iets in die trant...
https://kiind.nl/stout/ Dit vind ik zelf een helder artikel . Weet niet of het bij je opvoedvisie past, maar misschien heb je er iets aan
Wow, op z'n lip zitten?? Hoe kom je daar bij?? En zijn broer is niet het perfecte voorbeeld. Daar hebben we genoeg zorgen over op andere terreinen. Ik noemde dat alleen om aan te geven dat we voor het eerst tegen dit soort dingen aanlopen, omdat we dit met de oudste niet zo gehad hebben. Tegen de kinderen zelf zeg ik nooit iets om ze te vergelijken. Het zijn 2 aparte individuen.
Dank je, interessant om te lezen inderdaad. Het is op deze leeftijd inderdaad bij sommige situaties nog wel de vraag of een kind iets bewust (verkeerd) doet of dat hij die dingen doet omdat hij nog niet beter geleerd heeft. Dat geweten is natuurlijk nog volop in ontwikkeling. Het artikel waar verderop naar wordt verwezen, past niet zo bij onze opvoedvisie. Wij denken dat corrigeren & complimenteren wel degelijk helpt om gedrag de juiste kant op te sturen. Maar op het moment dat je corrigeert, moet je -in onze ogen- niet alleen vertellen wat er fout ging, maar ook hoe je het dan wel wilt. Ik vind het denk ik lastig dat ik nog niet zo goed zie dat dit altijd even goed werkt. Onze jongste is een heel blij, vrolijk kind. Dat is ongelooflijk fijn, zeker na de ervaringen die we wat dat betreft met onze oudste hebben. Onze jongste zeilt gewoon veel makkelijker door het leven heen. Maar dat zorgt er ook voor, dat het hem niet zo lijkt te raken als je hem uitlegt dat hij iets heeft gedaan wat voor een ander niet leuk is. Waar ik bij de oudste dan zag dat het indruk maakte en hij het snapte, lijkt het bij de jongste een beetje van hem af te glijden. Het maakt hem niet zoveel uit. Het boeit hem dus ook gewoon niet als de juf vertelt dat ze het naar vindt als hij jokt. Daar haalt hij bijna letterlijk zijn schouders over op. Ook als hij straf heeft gekregen, doet hij het de volgende keer net zo makkelijk weer. Wat ook niet helpt is dat hij er echt heel lief en schattig uitziet. Daardoor komt hij soms bij andere mensen met dingen weg, die ze van een ander kind niet zouden accepteren. Er worden op die manier best wel eens dingen weggelachen terwijl hij echt iets deed wat niet kon. Ik weet niet zo goed hoe ik hem dit soort dingen moet uitleggen, zodat het voor hem wel betekenis krijgt. Ik wil het niet allemaal maar met de mantel der liefde bedekken. Ik ben zelf juf in hogere groepen en zie helaas maar al te vaak wat er uiteindelijk van die schatjes terecht komt.
Ik heb een beetje dezelfde soort kinderen als jij, geloof ik: oudste heel braaf en gevoelig... jongste een beetje een clowntje en een wildebras. Wat hier wel werkt is het achteraf op een rustig moment bespreken en benoemen “hoe zou jij je voelen als....” en ook zelf in de praktijk dingen die je ziet uitleggen en bespreken. Ze moeten leren om zich in die ander te verplaatsen en van daaruit te bedenken wat ze wel en niet kunnen doen. Als een vriendje huilt op het schoolplein, of een ziek iemand in de familie... proberen te oefenen met: “hoe zou die persoon zich voelen?” , “ hoe komt dat?” “kunnen we er iets aan doen om het beter te maken?” Wat ook enorm hielp hier is onze nieuwe kitten. Ineens voorbeelden te over om je laagdrempelig in de ander te verplaatsen: “Kijk, ze miauwt, dan heeft ze honger!” “Ze rent naar je toe, met haar staart omhoog, ze wil spelen!” Maar het zijn nog kleuters, ze hebben ook nog wel tijd om dat te leren.
Ik herken het ten dele, onze oudste is ook erg braaf en haalt zelfs op VO een flesje water met rijstewafel ipv mars.. De jongste is onze clown en moet het echt hebben van zijn neus stoten of door de mand vallen om dingen te leren. Ze mogen niet op het ijs, want je zou er doorheen kunnen vallen en dan wellicht onder het ijs komen en dood gaan, hij was toen 7 en wie stond er druipend en klappertandend voor de deur.. precies ja! Ik denk gewoon blijven herhalen en op een gegeven moment zie ze ook hoe jullie omgaan met jullie oudste de gesprekken die jullie hebben, waar ik de jongste overigens ook bij betrek; bv dat 12 jarige meisje wat vermist was en uiteindelijk gevonden werd bij die Amerikaan op de hotel kamer. Daar praten we over hoe ze daar terecht is gekomen en waarom ze zo iets zou doen. De jongste krijgt daar bewust of onbewust wel iets van mee.
Wat grappig, nog 2 gezinnen waar de oudste zo braaf is en de jongste een boefje. Dat was trouwens vroeger bij ons ook zo. Ik heb eem brave grote broer... en dat kind dat druipend nat staat te klappertanden, dat was ik
Ik denk ook niet dat je het kunt trainen en zoals ik hier lees én het bij ons is nu en thuis vroeger ook was, de oudste braaf en de jongste moet alles uitproberen.
Hier is het andersom: de jongste is braaf, de oudste een stuk minder. Ik denk wel dat je het kunt trainen, door gesprekken inderdaad en eventueel door rollenspellen. Ontwikkeling vindt plaats door ervaringen (waaronder dus gesprekken), ook de morele ontwikkeling. En het verschilt nu eenmaal per kind hoe en hoe snel de ontwikkeling verloopt, maar het blijft belangrijk om het over bepaalde dingen te hebben. Merk je het niet nu, dan waarschijnlijk wel over een aantal jaar. Het niet doen helpt in ieder geval niet.
Je kunt (moet misschien zelfs) moraal wel aanleren, maar dat is niet hetzelfde als het geweten. Je kunt ook zonder geweten geboren zijn en toch alle maatschappelijk gewenste reacties aangeleerd hebben (gaat wel iets verder dan dit hier natuurlijk). Gedrag kun je trainen.
Ik ben heel benieuwd wat je hier precies mee bedoelt. Moreel is niet hetzelfde als moraal nee, maar zoals jij het hier gebuikt heeft het wel met elkaar te maken. Moraal wordt in bijvoegelijk gebruik morele.
Bv. https://wij-leren.nl/morele-ontwikkeling.php http://www.profi-leren.nl/files/saw_dc67_morele_ontwikkeling.pdf https://www.opvoedadvies.nl/moreleontwikkeling.htm Dit is voor mij (en niet alleen voor mij) morele ontwikkeling.
Ik snap echt je punt niet. Dit is voor iedereen volgens mij gewoon morele ontwikkeling, maar hoezo heeft dat niet met moraal te maken? Moraal: de algemeen heersende normen met betrekking tot goed en kwaad. Precies wat je eerste link al direct aangeeft. https://www.google.com/amp/s/www.ensie.nl/amp/piet-van-der-ploeg/morele-ontwikkeling
Vergeet het moraal/morele ontwikkeling maar. Het ging mij om dit stukje. Hier schrijf je dat moraal (of morele ontwikkeling - want daar had ik het over) en geweten los van elkaar staan, in mijn beleving is dat dus niet zo. Gedrag en morele ontwikkeling kunnen wel los staan, maar je geweten is bepalend voor je morele ontwikkeling. Het is niet hetzelfde, maar ik zie het dus wel zo dat je door begeleiding ook het geweten mede ‘vorm geeft’.
Zo bedoelde ik het niet, dat het losstaat van elkaar, in de meeste gevallen juist niet. Ik bedoelde dat je niet automatisch door begeleiding ook het geweten vormgeeft. Hmm, kan het niet duidelijk uitleggen geloof ik.