Dames, ik ben advies nodig. Vanmorgen kreeg ik een telefoontje van mijn vader. Hij en mijn moeder hebben mijn opa dood op de vloer aangetroffen toen ze hem kwamen ophalen voor de verjaardag van mijn neefje. Hartstilstand. Ik weet alleen niet hoe ik dit uit moet leggen aan onze zoon van bijna 4. We hadden niet een hele goede band, in de zin van; we kwamen er niet wekelijks over de vloer. Echter; ik heb een enorm respect voor deze man. Hij kwam ook altijd trouw mee naar de verjaardagen van mij en mijn zissen en onze kinderen. A.s. Zodg vieren we Lenn zijn verjaardag en zodra mijn moeder binnenkomt vraagt hij gelijk naar oude opa. Ik verwacht dit dus ook aanstamde zondag. Maar hoe leg ik hem uit dat oude opa er niet meer is? Ik ben zo bang om de verkeerde woorden te gebruiken. Hij weet wel dat mama verdrietig is, maar hij weet niet precies waarom. Hoe pak ik dit aan? Alvast bedankt.
Poeh, als eerste gecondoleerd! Ik zou gewoon zeggen dat opa overleden is, bij de feiten blijven. Als hij wil weten wat dat is leg je uit dat opa niet meer kan komen en jullie ook niet bij opa. Afhankelijk van hoe je er zelf in staat kun je evt. zeggen dat opa bij de sterren is. Wij zijn zelf ook niet gelovig, maar dochter vond dit een mooie gedachte en elke keer als ze nu sterren ziet zegt ze kijk: oude oma.
Gecondoleerd. Toen onze oma overleed (overgrootoma van mijn dochter) waar ze een goede band mee had, hebben we het heel duidelijk gehouden. Geen "mooie verhaaltjes" van gemaakt, want we houden meer van duidelijkheid. Oma is dood. Dood is dat je er niet meer bent. Je kan dan niet meer met oma in het echt praten, knuffelen, enz. We gaan nooit meer naar oma's huis en je kan oma niet meer in het echt zien. Wel kan je nog aan haar denken en over haar praten, en naar foto's kijken. Dood is niet een 'eng' iets. Het is een feit. Eerst was oma levend, nu is oma dood. En we praten er nog regelmatig over....ik merk dat het voor mijn dochter heel goed heeft gewerkt op deze manier. Sterkte!
Om te beginnen gecondoleert met het verlies. Toen de oma van mijn man overleed hebben we verteld dat ze een sterretje geworden was. Mijn dochter was toen 3. Nu ze 5 is weet ze dat als iemand komt de overlijden dat diegene dan een sterretje wordt. Ze overleed ook echt aan ouderdom dus we konden dit heel goed uitleggen aan haar. Als mensen heel oud worden dan overlijden ze uiteindelijk omdat ze dan klaar zijn met leven en dan worden ze een mooi sterretje. We hebben haar nog steeds in een lijstje staan en nu heet ze ook echt "oma sterretje". Ze heeft het nog regelmatig over haar maar is niet verdrietig, ze vindt het allemaal heel erg leuk dat oma haar kan zien als het donker is (want dan komen de sterretjes). Dus ze heeft het uiterst goed opgepakt.
Zo hebben wij dat ook aangepakt. Blijft moeilijk bij kinderen natuurlijk, en waarschijnlijk komt er een heel vragenvuur op je af, maar gewoon eerlijk zijn. Dood gaan hoort (helaas) bij het leven. Veel sterkte.
Hier hebben we al vele mensen verloren onder wie mijn stiefvader, mijn moeder en mijn oma ik ben altijd gewoon heel eerlijk geweest, hier hebben we het wel over sterretjes en dat ze in je hart voortleven, kinderen zijn daar best makkelijk in (verbaas ik me tenminste over) Helaas kunnen wij hier niet het mooie "verhaaltje" vertellen "als mensen heel oud worden" want hier zijn ze allemaal jong gegaan en al meerdere jonge mensen waaronder een kindje moeten laten gaan, dus ik zou zoiets niet vertellen dat is niet realistisch, ook niet dat ze slapen of iets Mijn kinderen waren 3 en 5 toen mijn eigen moeder overleed (die zagen ze zowat elke dag dus heel dichtbij) mijn moeder was ziek, geopereerd en net toen we verteld hadden dat alles goed was tegen de kindjes (ze was beter verklaard) is ze toch overleden aan een zeldzame complicatie dus dat was wel even verwarrend voor ze..
We zijn inderdaad niet gelovig, hoewel mijn opa dat wel behoorlijk was. De dienst is met wat 'pech' op mijn verjaardag zaterdag. Nu heeft mijn vader me daarover wel gebeld, of ik daar moeite mee zou hebben. Maar goed, dat is niet anders, als het vrijdag niet kan. Ik denk dat ik het inderdaad maar hou op dat oude opa al oud was en dat oude mensen uiteindelijk komen te overlijden. Maar jeetje, wat vind ik het moeilijk om de juiste woorden te vinden.
Vooral niet teveel eromheen breien. "Weet je nog opa (naam)?" "Opa is dood. Mama is verdrietig dat opa dood is, en daarom moet ik soms huilen." Verder komen de vragen vanzelf! Probeer het zo rechtlijnig mogelijk te antwoorden. Hoe meer vaagheden je binnenlaat hoe onduidelijker het gaat worden. Dood is dood. Daar is geen vaagheid over. De kinderhersens hebben al de unieke mogelijkheid om in rondjes te denken...maak het zo abstract mogelijk. Duidelijkheid geeft rust en acceptatie.
Ben het erg met mijn voorgangers eens: hou het simpel en blijf bij de feiten. Ik ben kindercoach en zie het in mijn praktijk vaak dat ouders dit een lastig onderwerp vinden. Zeggen dat opa is gaan slapen en niet meer wakker is geworden , moet je echt nooit doen! Je kind zal de eerste niet zijn die hierdoor niet meer durft te gaan slapen. De sterretjes-uitleg spreekt me erg aan en kijk verder met welke vragen je zoon komt. Eerlijk gezegd zou ik niet zeggen dat hij niet meer met opa kan praten of naar hem kan kijken, want heel veel kinderen doen en kunnen dit wel. Zeker op deze leeftijd is de grens tussen fantasie en werkelijkheid heel dun, bovendien hebben veel kinderen de gave om met overledenen te communiceren. Aangeven dat je eigen verdriet door het gemis van opa komt (en dus niet door je zoon!!), is ook heel belangrijk. Je zoon zal de neiging hebben te denken dat het door hem komt. Het is ook fijn als je hem kunt zeggen dat je voor jezelf kunt zorgen en dat dit verdriet erbij hoort en met de tijd minder wordt. Dan hoeft hij zich om jou geen zorgen te maken en kan hij ook in deze situatie kind zijn. Veel sterkte!
Gecondoleerd. Toen mijn opa overleed was onze dochter 1.5 dus een heel verschil met je zoontje. Toch wist ze altijd precies wie opa was en vond ze hem lief. Wij hebben gezegd dat opa een sterretje is en nu bij haar andere (echte) opa in de hemel is. Inmiddels zijn we 9 mnd verder en heeft ze het nog regelmatig over haar overgrootopa.
Gecondoleerd. Hou het simpel en noem het beestje gewoon bij de naam. Mijn dochter was bijna 3 toen mijn opa overleed. Ze kende hem. Ik heb haar ook mee genomen naar de plek waar hij opgebaard lagv en aan haar zelf overgelaten of ze wel of niet wilde kijken. Uiteindelijk heeft ze op het laatst nog even gekeken. Verder ook mee genomen naar het graf om bloemetje neer te zetten. Ze gaat er heel goed mee om eigenlijk. Ze snapt dat hij dood is, niet meer leeft en ze weet waar hij nu is. Geen sterretjesverhalen of diepe slaap of iets. Als ze later vraagt wat dood is, dan zal ik dat ook preciezer uitleggen.
Jelle zijn overgrootvader (mijn opa) overleed toen hij net 4 was. Wij hebben ook gewoon verteld dat opa dood was. De volgende dag (toevallig een zondag) hebben we hem meegenomen naar opa's kamer in het verzorgingshuis en heeft hij opa gezien en aangeraakt. Toen was voor hem duidelijk dat opa er niet meer was. Hij is ook mee geweest naar de begrafenis en het kerkhof. Hij heeft zelfs nog wat scheppen zand op de kist mogen gooien, voor hem en voor ons een mooie afsluiting. Ik heb nooit moeilijk gedaan over de dood. Jelle was anderhalf (ik net zwanger van Jitte) toen zijn opa (mijn schoonvader) overleed.Mijn schoonvader heeft thuis opgebaard gelegen en al die tijd zijn wij eigenlijk, van het moment van overlijden, tot de crematie bij mijn schoonmoeder geweest en al die tijd was Jelle daar ook. Hij scharrelde af en toe naar de slaapkamer, ging naast het bed waar schoonvader op lag zitten spelen enz. Het ging zo natuurlijk en vanzelf dat het eigenlijk gewoon mooi was om te zien. Bij mijn oma, 2 jaar later, wilde Jelle niet kijken. Hij is in de deuropening blijven staan. Ook goed, als hij niet wil, dan wil hij niet. Het was ook donker en koud op die kamer (airco in een hittegolf). Wat ik maar wil zeggen met mijn betoog: Laat het van je kind afhangen. Ben in elk geval eerlijk, verzin geen gekke dingen, maar houd je bij de feiten. Geef aan dat je verdrietig bent en dat dat helemaal niet erg is als iemand doodgaat, want je kunt diegene dan nooit meer zien... Als laatste: Gecondoleerd en sterkte met je verlies....
Zo hebben wij het ook gedaan met onze zoon van bijna 5 2 maanden geleden. Nu als hij een ster ziet wil hij altijd even zwaaien maar hij is er verder niet mee bezig
Zo heb ik het uiteindelijk aangepakt. Hij was er eigenlijk heel makkelijk over. 'Net als mijn visje?' Ja net als je visje (1 van de vissen is vorig jaar dood gegaan.) Hij heeft een tekening gemaakt en die neem ik morgen mee. Lenn laat ik bewust thuis, ook met de begrafenis. Morgen ga ik met mijn zus en nichtje en neefje heen. Even kijken en rouwboeketten uitzoeken namens de klein en achterkleinkinderen. Ik ben er in dit geval geen voorstander van om hem mee te nemen, omdat lenn hem alleen zag met verjaardagen. Hij weet wie oude opa is, herkende hem ook altijd op foto's en praatte honderduit tegen hem, maar zomaar op visite gaan hebben we nooit gedaan met de kinderen en dat is ook goed zo. Ook wij hadden geen grote diepe band zoals onze kinderen met mijn (schoon)ouders hebben, maar het is toch een groot verlies. HEt was een lieve en sterke man, waar wij allemaal een groot respect voor hadden. Lastig uitleggen
Hier gaan dode mensen naar de sterretjes. Die kun je savonds dan nog zwaaien. Hij snapt het principe volgens mij wel, vraagt er verder niet naar maar eerlijk is eerlijk, echt dichtbij is het nog niet gekomen *gelukkig*
ten eerste gecondoleerd wij heben gelijksoortig dillema gehad afgelopen januari onverwachts en halsoverkop telefoontjes en geharremaar in stieffamilie hebben wij uiteindelijk (manlief enig kind waar svader contacte mee had) ervoor moeten kiezen om de stekker eruit te trekken. na veel dubben en meningen/ervaringen van anderen zijn we met beide kinderen nog bij hm geweest, hij was al ver heen op dat moment. in het ziekenhuis heb ik ons meis bij me genomen voor wij naar binnen gingen en heel duidelijk rustig en kalm uitgelegd dat opa heel erg ziek was en dat dit echt de aller laatste keer was dat ze hem zou zien omdat hij dood ging en een ster bij de maan werd. dit was voldoende, ze keek me aan en okay en we zijn naar binnen gegaan. ze hebben op hun manier afscheid kunnen nemen. mijn ervaring, eerlijk helder en rustig zijn en vertellen en zijn vragen beantwoorden. je hebt niets aan mooie verhaaltjes ect
Heel hart misschien maar ik heb toen mijn schoonmoeder overleed tegen de kinderen. Weet je nog dat ik gisteren in eens weg moest toen heb ik gezegd oma is dood. Ik vond dat het duidelijkst voor de kinderen.