Het probleem met vooroordelen, is dat ze ook zelf-bevestigend zijn. Even verder bordurend op jouw voorbeeld: de personen met een tatoeage die in stilte op een bankje een broodje zitten te eten en zijn afval netjes in de prullenbak gooit, vallen jou niet op. Iemand die scheldt en tuft vertoont opvallend gedrag. Gedrag dat ergens in je hersenen waarschijnlijk als 'mogelijke bedreiging' wordt gelabeld, waardoor je alerter reageert. Je kijkt dus wat beter wat er aan de hand is, registreert hoe iemand eruit ziet en merkt dan ook een tatoeage op. Iemand die gewoon op een bankje zit, merk je nauwelijks op. Dat is een soort 'achtergrond' waar je niet bewust aandacht aan besteedt. Dan krijg je dus wel de informatie binnen van de slechte voorbeelden met een tattoo. Maar de goede komen niet binnen. Na een aantal keer een negatieve ervaring, kun je zelfs gaan overgeneraliseren. En zelfs als je dan iemand zònder tatoeage asociaal gedrag ziet vertonen, dan verzin je die tattoo er misschien wel bij omdat je denkt dat die op een minder zichtbare plek zit ("Dat zal ook wel weer zo'n getatoeëerde aso zijn.") We denken dat ons geheugen goed en feitelijk werkt. Maar dat is niet zo. Vraag maar eens na bij een rechercheur die na misdrijven getuigenverklaringen moet opnemen. De beschrijvingen van hoe iemand eruit zag, kunnen tussen verschillende getuigen totaal verschillen. En als de dader gevonden wordt, kan de realiteit ook weer ver af staan van wat door getuigen is verklaard. Daarnaast is er nog iets dat vooroordelen versterkt: we blijven vaak binnen ons eigen kringetje. Iemand die al een hekel heeft aan tattoos, zal vast niet maandelijks het Tattoo Planet Magazine kopen waarin heel andere beelden worden gegeven van mensen met tatoeages. Maar misschien wel spreken met andere mensen met dezelfde wereldbeelden, die ook juist negatieve stereotypen bevestigen. En nu laat ik het voorbeeld van tatoeages even los. Want hoewel die groep waarschijnlijk ook nog met de nodige vooroordelen te maken krijgen, zijn er wel bevolkingsgroepen met grotere imagoproblemen. En dan komen de media om de hoek kijken. Want laten we eerlijk zijn: als je alleen Trouw leest en Pauw kijkt, krijg je echt een totaal ander beeld van de wereld dan wanneer je elke ochtend de Telegraaf op de mat vindt en Powned kijkt. De ene kant belicht vooral 'zielige vluchtelingen' die recht hebben op hulp en daarnaast succesverhalen van inmiddels geïntegreerde (voormalige) vluchtelingen die hier echt iets van hun leven gemaakt hebben. Als het gaat over mogelijke radicalisering, zullen er gelijk tegengeluiden te horen zijn zoals allerlei preventie en programma's om mensen te de-radicaliseren. De andere kant zal juist vooral aandacht besteden aan het gevaar dat er tussen de vluchtelingen ook terroristen kunnen zitten. En bijvoorbeeld bedreigingen die gedaan zijn breed uitlichten en ook uitgebreider verslag doen van iemands achtergrond. Ik denk dat beide kanten feitelijk waar zijn. Maar als je maar één kant van het verhaal bekijkt, is he beeld niet compleet. En dan onderschat je problemen of je maakt het juist erger dan het is. Als je al bepaalde (voor-)oordelen hebt, zul je vaak ook juist die media opzoeken die jouw vooroordelen bevestigen. Dat zijn dan namelijk de sites / kranten / programma's die 'vertrouwd' aanvoelen. De meeste mensen blijven niet naar bronnen gaan waar ze het structureel mee oneens zijn en waar ze zich dus aan ergeren. Maar eigenlijk zou je dat wel moeten doen... dan krijg je denk ik wel een beter en breder beeld van de maatschappij. Misschien niet altijd van de feiten, maar wel van de meningen en emoties die er leven. Ook bij mensen die anders tegen het leven aankijken dan jijzelf. Dat zijn namelijk juist de mensen die interessant zijn en die jou iets te leren hebben! (En jij hun.)
Ik vind het voorbeeld van de tattoos erg grappig. Toen ik startte met mn opleiding stond er iemand naast me die zei: "Ik vind mensen met tatoeages asociaal." Ik had er toen twee en vroeg of hij mij asociaal vond. Hij zei doodleuk: "Ja." Dit was de enige communicatie tussen ons dus was echt helemaal flabbergasted.