Nou het klopt inderdaad niet dat ze eraan doodgaan. Vorig jaar dacht ik nog; mooi al die rot vliegen een flinke optater gekregen... Afgelopen zomer helemaal gek geworden, zo ontzettend veel vliegen
Muggen na de winter ERIC HENDRIKS − 16/01/99, 00:00 'Dagen lengen, winters strengen', zegt het spreekwoord, en dat klopt doorgaans. Eigenlijk zijn het waarschuwende woorden: de zon laat zich in januari méér zien dan vlak voor Kerst, maar pas op, het is nog lang geen lente.... Die vlieger gaat niet op, aldus dr. Frans Alebeek, insectenkundige bij Fruitteeltpraktijkonderzoek, een researchinstelling te Kesteren. 'Juist zachte, natte winters zijn voor de meeste insectensoorten slecht. Ze worden ziek van schimmels en bacteriën die goed gedijen in al dat vocht. Een strenge winter is meestal droog, en dat is gunstig voor insecten.' Dat geldt zo'n beetje voor alle twintigduizend insectensoorten die Nederland telt. Uitzonderingen en verschillen zijn er wél. Honingbijen bijvoorbeeld, houden zich de hele winter warm en droog in hun korven, terwijl solitair levende bijen met minder riante schuilplaatsen wel degelijk last kunnen hebben van een kwakkelwinter. Of van extreme koude. Toch hoeft een zachte winter niet voor alle insecten even funest te zijn - het hangt er mede van af in welke gedaante ze overwinteren. Eieren en poppen kunnen beter tegen vocht dan larven of volwassen diertjes. Voor de sector van Alebeek is dat van belang. 'Eieren van bladluizen kunnen goed overwinteren. Het moet wel heel koud worden, willen die doodvriezen. Aan het eind van een zachte winter zijn ze al uitgekomen. De beestjes zijn snel volwassen en klaar om jongen te produceren. Hebben we een warm en vroeg voorjaar achter de winter aan, dan kan het krioelen van de bladluizen.' De seizoenen na de winter kunnen heel bepalend zijn, beaamt gepensioneerd KNMI-man drs. Baltus Zwart, behalve meteoroloog ook bioloog. Niet alleen in de winter, ook in het voorjaar en de zomer is de mate van vochtigheid van belang. Droge lentes en zomers zijn gunstig. Zwart: 'De afgelopen zomer is enorm nat geweest en veel insecten hebben dan ook een zeer slecht jaar gehad, de wespen bijvoorbeeld. Maar stel dat de winter en het voorjaar heel nat zijn en de zomer mooi, dan hoeven er maar een paar koninginnen over te zijn en de populatie is zó weer op peil.' En natuurlijk bepalen insecteneters mede wat er gebeurt. Vogels, spinnen, egels, kikkers: ook hun aantal kan afhankelijk zijn van het weer. 'Direct in het voorjaar zie je veel muggen', zegt Zwart. 'Het hangt van de kikkers af hoeveel daarvan er worden opgegeten. Maar kikkers hebben wel last van een strenge winter. Ik had ooit 25 kikkers in mijn vijver. Die waren de winter daarop allemaal dood omdat de vijver helemaal was dichtgevroren. Ik had een gat in het ijs moeten hakken.' Aldus kunnen insecten extra voordeel hebben van een strenge winter en nadeel van een zachte. Toch, zegt Zwart, is het moeilijk directe relaties te leggen tussen de weersomstandigheden in voorafgaande seizoenen en het aantal insecten, gezien hun vermogen zich te herstellen van zware klappen. 'Soms doet zich zomaar een explosie voor. Af en toe heb je bijvoorbeeld enorme aantallen groene IJsselmeermuggen, zoveel dat automobilisten het zicht kwijtraken door de zwermen boven de wegen. Niemand weet hoe dat komt.' En hoe zit het omgekeerd; kunnen insecten iets voorspellen over het weer later? De experts geloven van niet, maar de volksmond spreekt andere taal: Dansen de muggen in januaar, dan wordt de boer een bedelaar. Eric Hendriks
Ik hoop nog steeds op sneeuw me zoontje heeft een slee gekregen op zijn verjaardag en wil die nog zo graag gebruiken